فرهادخادمی

موضوع حساسیت فعالیت خبرنگاران ایرانی دررسانه های مختلف منجمله شبکه های مجازی همواره ازموارد بحث برانگیزبوده است تاجایی که سبقه وجود سانسور وعدم آزادی بیان برای خبرنگاران ایرانی بیش ازحدمطرح شده وهرازگاهی شاهد دستگیری وبازداشت خبرنگاران مختلف چه خانم وچه آقا هستیم.براستی چرا اینقدرحساسیت برروی خبرنگاران ایرانی وجود دارد؟مشکل ازکجاست،آیا نظام امنیتی وقضایی ایران آستانه تحملش خیلی کم است یاعملکردخبرنگاران بیش ازاندازه غیرمتعارف است.چندسالی است که هزاران خبرنگارایرانی درشبکه های مجازی فعالیت گسترده دارند واطلاع رسانی های متنوعی هم انجام می دهند،آیا همه این موارد ازیک سنجه وآزمون صحیح برون یافت داشته یاهرکسی ازسرظن خود مطلب می نویسد.آنچه که مسلم است درایران خبرنگاران برای فعالیت درشبکه های مجازی تابع ومطیع رسانه های اصلی خودنیستندوهرگونه که دلشان خواست عمل می کنند اما می بینیم درسانه های خبری اینگونه نیست وفعالیت درفضای مجازی تابع مقررات وضوابط خاصی است وباید گفت اگرشاهدبرخوردکمتری باخبرنگاران آمریکایی وغربی هستیم به دلیل وجودآزادی همه جانبه نیست بلکه به دلیل ضوابط ومقرراتی است که خبرنگاران وحتی مدیران رسانه های ایرانی ازآن بی اطلاع هستند.برای مثال 12اصل خبرگزاری رویتربرای حضورخبرنگارانش درشبکه های مجازی را می آوریم تابدانیم درینگه دنیا همه چیز”یلخی ” نیست!

رویترزدرمقدمه دستورالعملش آورده است: “قبل از توئیتیا مطلب گذاشتن، در نظر داشته باشید آنچه انجام می‌دهید در سابقه حرفه‌ای شما و شهرت جمعی ما منعکس می‌شود. وقتی تردید دارید با همکاران، سردبیریا سرپرست خود صحبت کنید.دنیا به‌سرعت در حال تغییر است و شما خبرنگاران باید در بسیاری از زمینه‌ها سریع تصمیم بگیرید. در تنظیم این توصیه‌ها، ما به اصول زیر توجه داشته‌ایم و شما را ترغیب می‌کنیم هر وقت از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید، به آن‌ها فکر کنید:

1- در پروفایل‌های توئیتر و فیس‌بوک و… باید خودتان را خبرنگار رویترز معرفی کنید ولی اعلام کنید از جانب خودتان صحبت می‌کنید، نه از جانب رویترز.

2- قبل از توئیتیا مطلب گذاشتن، در نظر داشته باشید آنچه انجام می‌دهید در سابقه حرفه‌ای شما و شهرت جمعی ما منعکس می‌شود. وقتی تردید دارید با همکاران، سردبیریا سرپرست خود صحبت کنید.

3- به هر قیمتی، از نزاع‌های داغ، سخنرانی‌های آتشین و صحبت‌های ضعیف و فاقد انسجام خودداری کنید

4- هنگام نوشتن در مقام خبرنگار رویترز، چه به‌صورت آنلاین و چه به‌صورت‌های دیگر، باید به اخلاق سازمانی رویترز پایبند باشید. آن اصول شما را به مسئولیت‌پذیری، رفتار منصفانه و بی‌طرفی ملزم می‌کند.

5- “لایک” یک مطلب یا قبول یک نشان آنلاینیا پیوستن به یک جنبش، ممکن است شما را به خطر بیندازد.

6- هیچ‌کس نباید کسی را مجبور کند یا تحت فشار قرار دهد که دوستان خود را لایک کند، آن‌ها را در توییتر و… دنبال کند یا در سایر رسانه‌های اجتماعی رفتار مشابه انجام دهد.

7- تنش روشن است: شبکه‌های اجتماعی ارتباطات سریع و ثابت و کوتاه را تشویق می‌کنند؛ ما انتظار داریم که خبرنگاران ما از طریق گزارشگری به نتیجه برسند نه از طریق توئیت‌های دیگران.

8- خبرنگاران ما باید نظم و انضباط فکری داشته باشند تا نتایجی را که از کار خود حاصل می‌کنند مصروف گزارشگری بیشتر کنند که این امر مستلزم داشتن ذهنی آگاه و تشکیک روشنفکرانه است.

9- اگر می‌خواهید در مورد یک بازی مدرسه، یک فیلمیا موضوع مورد علاقه توئیت کنیدیا مطلب بگذارید، آزاد هستید، اما هنگام پرداختن به موضوعاتی که از اهمیت عمومی برخوردارند یا موضوعات واقعییا موضوعاتی که بالقوه قابلیت پوشش خبری دارند، خبرنگاران رویترز باید به تأثیر انتشار عمومی عقایدشان در مقام خبرنگار رویترز آگاه باشند.

10- حق ندارید موضوعات داخلی رویترز را مانند افشای اطلاعات داخلی، امور محرمانه پرسنل، اطلاعات حساس از جلسات داخلی و… را منتشر کنید.

11- خبرنگاری در خبرگزارییا روزنامه‌ها دگمه‌هایی «منتشر نکن» زیادی دارد از جمله سردبیران و معاونان سردبیر و حتی ویراستاران، اما در شبکه‌های اجتماعی چنین چیزی ندارید. هر آنچه که شما آنلاین می‌گویید می‌تواند علیه شما در یک دادگاه قانونی،در ذهن افراد و منابع و افرادی که به‌دلایل شخصی خود ممکن است بخواهند به شما آسیبی برسانند، مورد استفاده قرار گیرد. پس هر چیزی را که به ذهنتان می‌رسد، ننویسید.

12-باید به خاطر داشته باشید که با دوستییا دنبال کردن کسی، ممکن است هویتیک منبع را از دست بدهید. همه چیز به اعتماد ما بستگی دارد.