وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در مسکو گردهم آمدند. این نشست از دو جنبه دارای اهمیت می‌باشد. نخست آنکه حاضران به دنبال راهکاری اجرایی جهت رفع اختلافات میان ترکیه و سوریه بر اساس ملاحظات و دغدغه‌های امنیتی و منطقه‌ای طرفین بوده‌اند. طی سالهای اخیر ترکیه با تکیه بر مفاهیمی همچون مقابله با پ.ک.ک و امنیت مرزها و نیز مقابله با بحران آوارگان سوری، به حضور نظامی در بخش‌هایی از خاک سوریه پرداخته است که در کنار خدشه دار ساختن تمامیت ارضی این کشور زمینه ساز بهانه جویی آمریکا برای اشغالگری در مناطقی از شامات و نیز تقویت گروه‌های تروریستی به دلیل خلاء ایجاد شده از نبود ارتش سوریه در مناطق مرزی با ترکیه شده است.
با توجه به تحولات اخیر در منطقه همچون رفتار واقع گرایانه اتحادیه عرب در بازگشت به همگرایی با دمشق پس از ۱۲ سال قطع رابطه، گام مهم دیگری در برقراری ثبات و امنیت و بازسازی سوریه را تغییر رفتارهای آنکارا و تعامل آن با سوریه تشکیل می‌دهد. با توجه به اینکه ترکیه نیز از بحران سازی‌های آمریکا در منطقه ضررهای بسیاری متحمل شده که بخشی از آن تحرک گسترده تر پ.ک.ک و بحران میلیون‌ها اواره سوری در مرزهای این کشور بوده است و از سویی نیز اثبات بی نتیجه بودن عملیات نظامی ترکیه در سوریه برای منافع و امنیت ملی آنکارا و اهداف منطقه‌ای آن، نزدیکی دیدگاه‌ها و همگرایی میان کشورهای منطقه در حوزه امنیتی می‌تواند مولفه‌ای مهم در مبارزه با تروریسم به عنوان دغدغه مشترک این کشورها، پایان دادن به مداخلات بحران ساز آمریکا در منطقه و در نهایت تحقق نظم پایدار بدون دخالت بیگانگان با مشارکت همسایگان باشد.
دوم آنکه تاثیرات این نشست بر معادلات منطقه بر اساس اصل همگرایی همسایگان و دوری از نسخه نویسی‌های بحران ساز است که تاکنون جز بحران نتیجه‌ای برای منطقه نداشته است.
رفتارهای آمریکا و اروپا در قبال همگرایی اتحادیه عرب و سوریه و نیز رفتار آنها در اوکراین به خوبی نشان داد که غرب نه تنها به دنبال صلح و ثبات نمی‌باشد بلکه جنگ افروزی را تنها راهکار رسیدن به مقصود می‌داند و در این راه به متحدان خود نیز رحم نمی‌کند لذا کشورهای هر منطقه‌ای که به دنبال ثبات پایدار می‌باشند جز دوری از غرب و رسیدن به نقطه اشتراک تعاملاتی گزینه‌ای در پیش رو ندارند. عملکردهای ایران، روسیه، ترکیه و سوریه در روابط دو جانبه و چند جانبه و نشست‌هایی همچون آستانه و اخیرا مسکو نشانگر عزم و اراده طرفین برای تحقق این مهم بدون دخالت‌های بیگانگان است که البته حلقه تکمیلی آن نیز می‌تواند تغییرات اخیر در مواضع برخی کشورهای عربی همچون عربستان ارزیابی گردد که با رویکردی برگرفته از منطق لزوم دوری از آمریکا و اروپای در آستانه فروپاشی، در چارچوب نظم نوین جهانی به همگرایی منطقه ای همچون توسعه روابط با ایران، سوریه، روسیه و چین روی آورده‌اند.
نکته مهم در نشست‌های سیاسی و امنیتی مسکو نقش آفرینی ارزنده و همه جانبه جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری تاثیرگذار در معادلات منطقه است. دعوت رسمی و حضور ایران در این نشست‌ها سندی دیگر بر واهی بودن ادعای انزوای ایران و دروغین بودن تبلیغات غرب برای تهدید نشان دادن ایران برای امنیت منطقه و جهان است. امروز جهانیان اذعان دارند که هیچ تحولی در منطقه بدون نقش آفرینی ایران به سرانجام نخواهد رسید بویژه اینکه شریکی قابل اعتماد با اندیشه‌ای سازنده و امنیت آور در معادلات منطقه است که کارنامه موفق ایران در مبارزه با تروریسم و حمایت از سوریه در برابر تهدیدات و فتنه‌ها سندی بر این مهم است که در کنار میدان اکنون در پشت میز گفت و گو تعامل میان کشورهای منطقه ابعاد دیگری از این نقش آفرینی در حال شکل گیری است. نقش آفرینی که مدیون خون بزرگ مردانی همچون شهید سپهبد قاسم سلیمانی و شهدای مدافع حرم است که با خون خویش ضمن برقراری امنیت سربلند ایران را در جهان رقم زدند.
جان کلام آنکه همگرایی در چارچوب مبارزه با تروریسم، احترام و حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه و در ادامه همکاری‌های اقتصادی به عنوان نیاز اصلی امروز کشورهای مذکور بویژه در برابر تحریم‌های غرب، هماهنگی در عرصه منطقه‌ای و جهانی به عنوان بخشی از نظم نوین جهانی و… می‌تواند اجرایی گردد.
قاسم غفوری
