مراسم رژه نیروهای مسلح به مناسبت آغاز هفته دفاع مقدس در سراسر کشور برگزار شد. نیروهای مسلح کشورمان بخشی از دستاوردهای دفاعی و نظامی کشور را به نمایش گذاشتند، حال آنکه بخش قابل توجهی از این توانایی نیز به عنوان مولفه بازدارندگی از دید همگان به دور مانده است. در مراسم رژه نیروهای مسلح برای نخستینبار پرتابگر جدید سامانه پدافندی سوم خرداد به همراه چهار فروند موشک هایپرسونیک فتاح نیروی هوا فضای سپاه پاسداران به نمایش درآمد. مراسم گرامی داشت یاد و خاطره 8 سال دفاع مقدس در حالی برگزار شد که در باب آن چند نکته قابل توجه است.
نخست آنکه ایران با تجربه تلخ 8 سال جنگ تحمیلی که در آن دهها کشور پیشرفتهترین تسلیحات را در اختیار رژیم صدام قرار میدادند، رسیدن به امنیت درونزا را راهکار مقابله با هر تهدیدی میداند. به قول بزرگان نظامیگری، راهکار پیشگیری از جنگ آن است که همیشه برای جنگ آماده باشی. در طول این سالها نیروهای مسلح کشور در عرصه زمینی، دریایی، هوایی و پدافندی تلاش نمودهاند تا قدرت بازدارندگی کشور را ارتقا بخشند که نتیجه آن نیز ناتوانی دشمنان این سرزمین در به کارگیری گزینه نظامی بوده است، هر چند که در ظاهر ادعای روی میز بودن آن را مطرح میکنند.
نکته مهم آنکه رژه نیروهای مسلح در حالی برگزار شد که طی روزهای اخیر رئیس جمهور در نیویورک و نشست سالیانه سازمان ملل متحد، مجموعهای از رایزنیهای دیپلماتیک با کشورهای منطقهای و فرامنطقهای داشته است. تقارن این دو رویداد این پیام را برای جهانیان دارد که ایران در کنار رویکرد تعاملی و دیپلماتیک در قبال سایر کشورها، آمادگی کامل دفاعی خود را نیز در برابر هرگونه تهدیدی حفظ خواهد کرد و تحریمها و تهدیدات نمیتواند خللی در این عرصه ایجاد نماید. به عبارتی دیگر ایران قدرت هوشمند خود بر اساس اصول دیپلماسی و میدان حفظ نموده و برخی مباحث همچون تبادل زندانیان با آمریکا و یا آزاد سازی داراییهای بلوکه شده ایران تغییر در راهبرد کلان ایران ایجاد نخواهد کرد.
دوم آنکه اقتدار دفاعی ایران در خدمت امنیت و ثبات منطقه است چرا که تهران امنیت همسایگان را امنیت خود دانسته و بر لزوم همگرایی میان همسایگان بر تحقق امنیت پایدار بدون حضور بیگانگان تاکید دارد. سفر اخیر هیات نظامی ایران به جمهوری آذربایجان، توسعه مناسبات نظامی با پاکستان، سفر اخیر فرمانده نیروی زمینی ارتش سلطنت عمان به تهران، حضور ارتشبد سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه در تهران و… بیانگر عزم و اراده جدی ایران برای تعاملات دفاعی با همسایگان میباشد. مولفهای که با تکیه بر دستاوردها و ظرفیتهای ایران در حوزه های زمینی، دریایی، هوایی و پدافندی میتواند ضامن امنیت فراگیر و تسریع در روند خروج نیروهای بیگانه در منطقه باشد. بیگانگانی که 20 سال حضورشان در افغانستان و عراق و تحرکاتشان در خلیج فارس جز ناامنی برای منطقه نتیجهای به همراه نداشته است.
سوم آنکه هر چند که جمهوری اسلامی ایران پاسخگویی به هر تهدیدی علیه تمامیت ارضی و امنیتش را حق مسلم خود میداند و در این مسیر نیز از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد بود، اما این به معنای سلب مسئولیت از کشورهای منطقه در مقابله با تروریسم و تهدیدکنندگان امنیت ایران و منطقه نمیباشد. چنانکه رئیس جمهور نیز در مراسم رژه تاکید داشتند ایران فعالیت هیچ گروه مسلح و تجزیه طلبی را در نزدیکی مرزهای خود تحمل نمیکند و برخی کشورهای منطقه که به پایگاهی برای این گروههای مبدل شدهاند موظف به مقابله با این گروهها میباشند. اقدام اخیر عراق در خلع سلاح و انتقال تجزیه طلبان و تروریستها از مرزهای ایران به اردوگاهها نقطه عطفی در این روند میباشد که میتواند تقویت امنیت منطقه را به همراه داشته باشد. قدر مسلم توافقنامه امنیتی میان تهران-بغداد که در سفر سال گذشته شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت ایران امضا شد، مولفهای مهم در تعاملات امنیتی میان دو کشور است که طرف عراقی با اجرای تعهداتش میتواند نقش خود را در توسعه روابط دو جانبه و نیز تقویت امنیت منطقه بیش از پیش ایفا نماید.
قاسم غفوری