عرصه سیاست خارجی کشور دیروز با رویدادی قابل توجهی همراه بود و آن به کرسی نشستن خواستههای ایران در تبادل زندانیان با آمریکا بود. در یک سوی معادله تهران توانست در کنار آزاد سازی 5 تبعه خویش از زندانهای آمریکا سرانجام شش میلیارد دلار داراییهای بلوکه شده در کره جنوبی را وصول کند و در سوی دیگر معادله نیز امریکا مجبور شد برای آزادی 5 تبعه خویش با شروط ایران کنار آمده و آن را اجرایی سازد. این موفقیت قابل توجه در حوزه دیپلماسی با تکیه بر میدان و دیپلماسی در حالی رقم خورده است که در کنار این مسئله توجه به اصلی مهم ضروری مینماید و آن سالگرد گزارش سازمان ملل است که مؤلفهای مهم در لغو تحریمهاست.
غربیها با ادعای در کنار مردم ایران بودن در سالگرد آشوب و اغتشاش در حالی تحریمهای جدید علیه ایران وضع کردهاند که این روزها اولین سالگرد گزارش رسمی خانم «آلنا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد تأثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه در این سازمان است که نظرات قابل توجهی در باب تحریمها مطرح نموده است. متن گزارش گزارشگر ویژه سازمان ملل برگرفته از کلید واژههای قابل توجهی است که میتواند معیاری برای داوری در خصوص اقدامات جهانی در قبال تحریمهای ضد ایرانی غرب باشد.واژگانی چون غیر قانونی، نامتعارف، نامشروع، ضد حقوق بشر، غیر انسانی، غیر منصفانه و جنگ اقتصادی از جمله تعابیری است که «دوهان» در باره تحریمهای ضد ایرانی به کار برده است.
او تأکید دارد که آثار تحریمها بر خلاف ادعای غرب رسماً و به طور گسترده علیه «ملت ایران» بوده که به عنوان نقض حقوق بشر و معیار بالادستی، مغایر با تمام قوانین و مقررات بینالمللی است و باید در آن تجدید نظر شود. گزارشگر نتیجه میگیرد استفاده از تحریمهای یکجانبه، تحریمهای ثانویه و تبعیت بیش از حد، تأثیر نامطلوبی بر طیف گستردهای از حقوق بشر، مدنی و سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله حق حیات و حق توسعه دارد. قابل توجه آنکه او اذعان میکند تورم نیز تحت تأثیر تغییرات محیطی ناشی از تحریمهای یکجانبه و اثرات کاهش ارزش پول ایران به دلیل محدودیتهای مالی و انسداد داراییهای خارجی قرار گرفته است.
یکی از نکات مهم گزارش خانم دوهان درباره تحریمهای اعمالی علیه دارو و وسایل بهداشتی است. او عنوان میکند که ایران حدود ۹۵ درصد از داروها و واکسنهای اساسی خود را برای کاهش تأثیر تحریمهای یکجانبه، با سیستمهای تولید و تضمین کیفیت مطلوب تولید میکند، با این حال، شرکتهای داروسازی ایرانی در تهیه مواد اولیه با کیفیت لازم با مشکل مواجه بوده و افزایش هزینهها بر خرید از خارج از کشور تأثیر میگذارد.منابع موثق و مصاحبههای انجام شده، ناپایداری عرضه خدمات پزشکی از سال ۲۰۱۱ را به موجب تحریمها تأیید کردهاند.اگر چه نص تحریمها اعلام میکند که داروها و تجهیزات پزشکی به دلیل معافیتهای بشردوستانه تحت تأثیر قرار نمیگیرد، اما ارائه آنها به ایران به دلیل تأثیر تحریمها بر شرکتهای مالی، تجاری، کشتیرانی و بیمه، محدودیتهای پرداختهای بینالمللی و کسب و کارهای خارجی به شدت کاهش یافته است.
خانم دوهان در کنار برشمردن ابعاد پیامدهای تحریمها علیه ملت ایران به ویژه اثرگذاری آن بر زندگی روزمره مردم و نیز بخش بهداشت و درمان از جمله بیماریهای خاص همچون کودکان پروانهای و مبتلا به تالاسمی، رسما به نقض قوانین بینالمللی توسط این تحریمها اذعان کرده و عنوان میدارد که کلیه اقدامات یکجانبه علیه ایران، اتباع و شرکتهای ایرانی که بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد اعمال شده و استفاده از آنها را نمیتوان به عنوان اقدام متقابل یا اقدام تلافیجویانه مطابق با قوانین بینالمللی توجیه نمود، باید لغو شوند. گزارشگر ویژه از دولت آمریکا میخواهد تا وضعیت اضطراری ملی در مورد ایران را که با هنجارهای میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی سازگار نیست، متوقف نماید تا مفاد دستور دیوان بین المللی دادگستری ۲ اکتبر ۲۰۱۷ را به طور کامل اجراء کرده و قوانین مطابق ملی خود را با قوانین بینالمللی از جمله حقوق بشر، قانون پناهندگان و قانون مسؤلیت بینالمللی تطابق دهد.او در نهایت عنوان میدارد که تحریمها علیه ایران نقض تمام قوانین بینالمللی و قوانین بشر دوستانه است و آمران و مجریان آن باید به جرم نقض قوانین و حقوق بشر مورد بازخواست قرار گیرند.
گزارش سال گذشته خانم دوهان صراحتاً نشان می دهد که تحریمها با هر عنوان و هر طریقی که علیه ایران وضع میشود رسماً اقدامی علیه ملت ایران بوده و اقدامی ناقض تمام قوانین جهانی است لذا ادعاهای روزهای اخیر غرب که حفظ تحریمها و اعمال تحریمهای جدید را اقدامی در راستای منافع مردم ایران عنوان می کند ادعایی واهی و دروغی در میان صدها دروغ دیگر غرب است. پیگیری این گزارش در مجامع بینالمللی میتواند مولفهای مهم در لغو همه تحریمها باشد.
قاسم غفوری
