در تقویم کشور روزهایی هست که توجه به ماهیت و ریشه‌های آن می‌تواند رهنمودها و کارکردهای بسیاری برای کشور به همراه داشته باشد. پنجم آذر مصادف با فرمان امام خمینی (ره) مبنی بر تاسیس بسیج مستضعفین در سال ۱۳۵۸ است. نگاهی به کارنامه بیش از چهار دهه فعالیت بسیج در کشور بیانگر نکاتی قابل توجه است.
بسیج به معنای افراد یا گروهی خاص تحت نظارت و فرمان سازماندهی خاص نمی‌باشد بلکه از ویژگی‌های بسیج نداشتن سن و سال و موقعیت شغلی و اجتماعی برای حضور در این عرصه است. بسیج یعنی تلاش برای خدمت به مردم و باز کردن گرهی از گره‌های کشور بدون هیچ چشم داشت. بر این اساس بسیج به معنای خدمت رسانی است و هر کس که دارای سمت بالاتری باشد مسئولیت وی در خدمت رسانی بیش از دیگران است. به عبارتی فردی که خود در قالب بسیجی بودن تعریف می‌کند، شغل و سمت خویش را نه عامل بیشتر برخوردار شدن بلکه عامل بیشتر خدمت رسانی کردن می‌بیند حال در جمع مردم تعریف شود خواه در جمع مسئولین. نکته مهم توجه به واژه مستضعفین در فرمان امام (ره) در تاسیس بسیج بوده است که به معنای لزوم توجه همگانی به محرومیت زدایی و دست گیری از مستضعفین است. به عبارتی دقیق‌تر در واژه بسیج سهم خواهی معنایی ندارد و هر چه هست خدمت رسانی و مسئولیت پذیری است. این بدان معناست که نباید جای کلمه مستضعف با واژه کم برخوردار جا به جا شود تا همچنان حساسیت به خدمت‌رسانی باقی بماند.
از نکات مهم در امر بسیج و بسیجی بودن بصیرت و آگاهی در پرتو خردمندی و درست اندیشی و با اعتماد و توکل بر خداوند است. مسئله اساسی آن است که امروز کشور با چالشهای اقتصادی و فرهنگی و دخالت‌های آشوب‌گرایانه دشمنان مواجه است که هدایت روحیه بسیجی در مسیر مقابله با این مشکلات امری ضروری است. امروز در حالی دولت از ناترازی‌ها در بخش انرژی می‌گوید که راهکار مقابله با آن نیز بسیج عمومی و ملی به جای دل بستن به وعده‌ها و تصورات پوشالی همچون اف ای تی اف و مذاکرات احتمالی برجام است.
نکته مهم آن است که هر چند که خدمت رسانی به ساخت خانه و مدرسه و زمین های کشاورزی و اشتغال زایی در مناطق محروم از تکالیف و کارکردهای قابل تقدیر بسیج می‌باشد اما مشکلاتی نیز در کشور وجود دارد که نیازمند بهره گیری از ظرفیت‌های علمی و حرکت نخبگان و جامعه علمی به سمت برنامه ریزی کلان برای حل آنهاست. اکنون کشور به شدت نیازمند بسیج علمی و فنی است تا با بهره گیری از ظرفیت‌های دانشگاهی و نخبگانی به مقابله پیش گیرانه با مشکلاتی همچون کم آبی و چگونگی بهره گیری از ثروت‌های خدادادی پرداخته شود.
فرهنگ بسیجی یعنی فرهنگ درس گرفتن و تجربه آموزی از گذشته برای رسیدن به آینده. نگاهی بر چهار دهه حیات انقلاب دو تجربه متفاوت را آشکار می‌سازد. اولا هر زمان مردم و مسئولان با روحیه بسیجی وارد میدان شدند کشور دستاوردهای بزرگی را رقم زده است که نمود آن را در ۸ سال دفاع مقدس، دستاوردهای هسته‌ای و دفاعی و در مقابله با بحران کرونا به خوبی می‌توان مشاهده کرد. ثانیا در همین حال تجربه‌های تلخی نیز وجود دارد که برگرفته از غفلت از روحیه بسیجی و نادیده گرفتن ظرفیت‌های داخلی و در نهایت دل بستن به وعده‌های خارجی است. برجام و آنچه در طول ۶ سال گذشته بر کشور رفته است نمونه ای از این تجربه تلخ است که می‌تواند درس عبرتی برای دوری از چشم داشت به وعده‌های خارجی باشد. نکته مهم آن است که امروز فرهنگ بسیج  و بسیجی بودن به دیدگاه غالب در منطقه مبدل شده است چنانکه آنچه امروز در ایستادگی مردم لبنان و غزه و حماسه‌های بزرگ یمنی‌ها مشاهده می‌شود برگرفته از همین تفکرات بسیج است. امروز باید در نظر داشت که دشمن با تحریف و جنگ ادراکی به دنبال تهی کردن ایران از فرهنگ آینده ساز بسیج است حال آنکه با تبیین درست ماهیت و کارکرد تفکر بسیجی به عنوان راهکار حل مشکلات کشور، باید با این طراحی دشمنان مقابله کرد.
^{قاسم  غفوری}