توسعه پایدار روستاها به منزله توجه به اقتصاد خُرد و بهره‌وری از ظرفیت‌های موجود اقتصادی در روستاهاست، به گونه‌ای که روستا به جای مصرف‌گرایی تولیدگرا و مولد باشد.
برخی از کارشناسان دانشگاهی عقیده دارند که توسعه پایدار و همه جانبه روستایی به عنوان یک فرایند، برای بهبود شرایط اقتصادی محیط روستا باید اثرگذار باشد و این توسعه‌یافتگی شامل بهبود بازدهی و افزایش اشتغال و درآمد روستاییان، تأمین حداقل قابل قبول سطح تغذیه، مسکن، آموزش و پرورش و بهداشت است.
به اعتقاد پژوهشگران دانشگاهی حوزه روستا که در مقالات مختلف نیز به آن اشاره شده است، در کنار توجه به بخش کشاورزی، باید به توسعه زیرساخت‌های مخابراتی برای ایجاد بازارهای فروش محصولات در روستا به عنوان اشتغال خارج از مزرعه نیز کمک می‌شود.
یکی از برنامه‌های توسعه زیرساختی برای اقتصادی کردن فعالیت‌های روستایی توسعه اینترنت و مخابرات است که در دولت سیزدهم مورد تاکید قرار دارد.
دولت سیزدهم اما به جای تمرکزگزایی محض بر نقاط پُرجمعیت شهری، به روستاها نیز توجه ویژه شده است و برای اقتصادی کردن روستاها، از همین ابتدا ضرورت احداث یا گسترش زیرساخت‌ها را مطرح کردند.
خدمت عمومی دسترسی به اینترنت در روستاها
طرح خدمات عمومی اجباری روستایی (USO) با هدف ارائه خدمات دسترسی به اینترنت پرسرعت در روستاهای کشور به کارفرمایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعریف‌شده است.
با آغاز به کار دولت سیزدهم و بر اساس معیارهایی که وزارت ارتباطات برای اتصال باکیفیت و پایدار روستاها به اینترنت در نظر داشت و با بررسی‌هایی که در این زمینه انجام داد حدود هشت هزار روستا در کشور وجود داشت که یا باید به اینترنت متصل می‌شدند یا باید زیرساخت‌های آن ارتقا پیدا می‌کرد.
روستاهای باقی‌مانده جزو روستاهایی بودند که اتصال آن‌ها به اینترنت با سختی‌هایی همراه بود. این روستاها بیشتر در مناطق سخت‌گذر قرار داشتند و تهیه تجهیزات و نصب آن‌ها در روستا کار سخت و در برخی موارد غیرممکن بود.
اما از آنجایی‌که تعهد و وظیفه وزارت ارتباطات توسعه اینترنت روستایی بود، اتصال روستاها و به‌خصوص روستاهای بدون اینترنت و آن‌هایی که اینترنت مناسب نداشتند در اولویت وزارت ارتباطات قرار گرفت.
طبق آخرین آمار به‌دست‌آمده(خرداد ۱۴۰۲) در دولت سیزدهم چهار هزار و ۱۳ روستا به اینترنت متصل شدند، که بیشترین اتصال در استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. استانی که به دلیل وسعت جغرافیایی و پراکندگی روستاها، اتصال آن با سختی فراوانی روبه‌رو بود.
پیگیری مطالبات مردم روستا در کانال‌های فضای مجازی
اکنون بسیاری از جوانان روستاها که از قضا دارای استعدادهای بالایی در زمینه‌های مختلف هستند اما شرایط بروز و ظهور استعدادهای آنان فراهم نشده است، در شبکه‌های اجتماعی فضای مجازی عضویت دارند و برخی از این جوانان نیز با ایجاد کانال‌های اطلاع‌رسانی در پلتفرم‌های مختلف، مَطالب و مُطالبات روستاهای خود را مطرح می‌کنند تا به گوش مسوولان رسانده شود و برای آن چاره‌اندیشی شود.
اینترنت اینجا وصل است
در روستاهای چهارمحال و بختیاری توسعه مخابرات و اینترنت در ۲ سال اخیر شتاب بیشتری نسبت به گذشته گرفته است و برخی از روستاها حتی دارای فیبرنوری شده‌اند.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات چهارمحال و بختیاری در این زمینه می‌گوید: تاکنون ۳۴۳ روستا در استان از خدمات مرکز مخابرات و اِی. دی. اِس. اِل. (ADSL) بهره‌مند شده‌اند.
مرتضی بلالی دهکردی افزود: مشترکان پهنای باند در استان یک میلیون و ۲۵۹ هزار و ۶۹۰ کاربر است که از این تعداد ۱۰۳ هزار و ۹۷۸کاربر مشترکان پهنای باند ثابت و یک میلیون و ۱۵۵ هزار و ۷۱۲ کاربر مشترکان پهنای باند سیار هستند که برخی از این مشترکان در روستاها ساکن هستند.
وی با اشاره به خدمات‌رسانی ۴۲ واحد پستی شامل ۱۰ واحد شهری و ۳۲ واحد روستایی در چهارمحال و بختیاری افزود: ۸۲ دفتر روستایی آی. سی. تی. (ICT) دارای مجوز رسمی در استان فعالیت دارد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات چهارمحال و بختیاری به فعالیت ۱۱۱ باجه بانکی پُست‌بانک در روستاهای استان اشاره و تصریح کرد: این مجموعه در پنج باجه شهری خدمات پولی و مالی ارائه می‌دهد.
وی با اشاره به تهیه و نصب ۲۵ دستگاه اِی. تی. اِم (ATM) برای ارائه خدمت در روستاهای استان یادآور شد: خدمات فیبرنوری در ۲ حوزه روستایی و شهری ارائه خواهد شد و ابلاغ اجرای ۴۰۸ کیلومتر فیبرنوری در استان گرفته و تاکنون ۳۵۰ کیلومتر آن اجرا شده است.
بلالی هزینه اجرای هر کیلومتر اجرای فیبرنوری در چهارمحال و بختیاری را سه میلیارد ریال دانست و اظهار داشت: در مرحله دوم اجرای فیبر نوری علاوه بر ۴۰۸ کیلومتر اجرا شده در مرحله نخست، مجوز اجرای ۸۸۹ کیلومتر فیبر نوری روستایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گرفته شده است.
وی گفت: در مرحله دوم برای تامین اینترنت پُرسرعت و پوشش تلفن‌همراه، اجرای ۲۴۰ کیلومتر فیبر نوری از شهر چلگرد تا دهستان موگویی شهرستان کوهرنگ انجام می‌شود.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات چهارمحال و بختیاری به اختصاص ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۴۰۲ به‌منظور اجرای پروژه فیبر نوری برای تامین پهنای باند خانه‌ها و کسب و کارها اشاره و تاکید کرد: براساس این برنامه مقرر شد تا ۱۰۰ درصد خانوارها در شهرکرد و ۸۰ درصد خانوارهای سایر شهرهای استان به پروژه فیبر نوری متصل شود.
وی افزود: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌منظور تشویق مردم برای استفاده از پروژه فیبرنوری مشوق‌هایی در نظر گرفته که اختصاص مودم رایگان به خانوارها، اجرای رایگان فیبرنوری و ترافیک رایگان برای مدارس دولتی و غیردولتی شهری از مهمترین این مشوق‌ها است.
بلالی به برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی شعبه پارک فناوری و اطلاعات به‌منظور حمایت از جوانان متقاضی فعالیت در حوزه کسب و کارهای دیجیتال اشاره و تصریح کرد: افراد متقاضی در زمینه‌های مرتبط با حوزه فناوری ارتباطات می‌توانند از خدمات این پارک بهره‌مند شوند.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات چهارمحال و بختیاری با اشاره به صدور مجوز سه گلخانه هوشمند در استان اظهار داشت: آماده‌سازی محیط گلخانه‌ها با دانشگاه شهرکرد و سازمان جهاد کشاورزی و تجهیز اتوماسیون آن بر عهده پارک فناوری و اطلاعات است.
وی با اشاره به اتصال ۹۰ درصد دستگاه‌های اجرایی چهارمحال و بختیاری به پنجره واحد خدمات دولت گفت: تا پایان سال‌جاری تمامی خدمات باید از طریق این پنجره ارائه شود.
بلالی با اشاره به وجود ۹۸۱ روستا در چهارمحال و بختیاری افزود: از این تعداد ۵۷۵ روستا جمعیت بیش از ۲۰ خانوار و ۷۹۷ روستا خدمات تلفن ثابت دارد.
به گفته وی، پوشش جمعیت اپراتور همراه اول در چهارمحال و بختیاری ۹۶ درصد نسل ۲ (۲G)، ۸۴درصد نسل سه (۳G) و ۷۸ درصد نسل چهار (۴G) است و هم‌اکنون یک‌هزار و ۳۰۲ کیلومتر از جاده‌های استان به پوشش همراه اول نسل ۲(۲G)، ۹۱۶کیلومتر نسل سه (۳G) و ۴۳۶ کیلومتر مجهز به نسل چهار (۴G) است.
وی یادآور شد: یک‌هزار و ۷۹ آنتن سکتور بر روی دکل‌های بی. تی. اس. (BTS) در چهارمحال و بختیاری نصب شده است که اپراتور همراه اول را پوشش می‌دهد.
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: ضریب نفوذ اپراتور ایرانسل در استان ۳۱.۶ درصد و خطوط اینترنت پُرسرعت ثابت ۱۰.۵۲درصد است.
فیبر نوری موجود است
در حالی که هنوز برخی از شهرهای بزرگ در کشور از خدمات اینترنت پر سرعت به صورت کامل و جامع استفاده نمی‌کنند اما در این استان یکی از روستاها به صورت کامل به فیبرنوری متصل است.
رییس شرکت مخابرات سامان با اشاره به انتخاب روستای مارکده این شهرستان به‌عنوان روستای پایلوت چهارمحال و بختیاری برای فیبر نوری گفت: هم‌اکنون ۱۰۰درصد تلفن‌های این روستا در بستر فیبر نوری است.
محمدرضا کیوانی هفشجانی تاکید کرد: همچنین تمامی اهالی روستای چم‌زین شهرستان سامان تا پایان تابستان جاری می‌توانند از مزیت‌های تلفن‌های فیبر نوری بهره‌مند شوند.
وی با اشاره به انجام تجهیزات فیبر نوری از مرکز مخابرات تا مقصد نهایی (خانه مشتری) در سامان افزود: مقدمات ثبت‌نام برای مشتریان به‌منظور بهره‌مندی از مزیت‌های فیبر نوری تا ۱۰ روز آینده فراهم می‌شود.
کیوانی به تکمیل زیرساخت‌های مرتبط با فیبر نوری در سامان اشاره و تصریح کرد: متقاضیان بهره‌مندی از فیبر نوری می‌توانند درخواست خود را از خانه و یا با مراجعه به مرکز شهدای شهر سامان اعلام کنند و دیگر نیازی برای مراجعه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت نیست.
وی با اشاره به آنتن‌دهی مطلوب تلفن‌همراه در تمامی نقاط شهرستان سامان یادآور شد: تنها دو سه نقطه در این شهرستان با مشکل آنتن‌دهی تلفن‌همراه مواجه است که این مشکل به‌زودی رفع می‌شود.
خرید و فروش محصول روی دکه اینترنتی
داد و ستدها روستاییان از فروش گندم و محصولات لبنی گرفته تا فروش انواع محصولات درختی و باغی زراعی در روستاها از طریق درگاهی بانک‌های موجود یا اینترنتی در حال انجام است.
مدیرعامل پُست‌بانک ایران با اشاره به وجود ۶ هزار باجه پُستی در کشور گفت: روزانه پنج میلیون تراکنش بانکی در روستاها انجام می‌شود.
بهزاد شیری در سفر به شهرکرد اعلام کرد: صرفه‌جویی در تردد روستاییان به شهرها، کاهش استهلاک خودرو، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، بهبود استفاده از وقت کم شدن میزان ترافیک جاده‌ها از مهمترین دستاوردهای پُست‌بانک ایران در روستاهای کشور است.
وی افزود: ارائه خدمات جدید غیرحضوری شامل پرداخت تسهیلات غیرحضوری از مهمترین برنامه‌های پُست‌بانک ایران با هدف تحقق عدالت اجتماعی و توسعه خدمات نوین بانکی در نقاط مختلف کشور به‌شمار می‌رود.
شیری به برنامه پُست‌بانک ایران برای ارائه و پرداخت تسهیلات خُرد به روستاییان چهارمحال و بختیاری اشاره و تصریح کرد: این برنامه به‌علت بازدهی زودهنگام به اشتغال‌زایی و رونق در تولید کمک می‌کند.
مدیرعامل پُست‌بانک ایران اظهار داشت: اطلاع‌رسانی از ظرفیت‌های بانک‌های خصوصی به مردم، پرداخت تسهیلات خُرد به روستاییان و حمایت از برنامه‌های اشتغال‌زایی در دستور کار این بانک قرار دارد.
شیری گفت: چهارمحال و بختیاری برای ایجاد و رونق در صنایع کوچک، زودبازده و مبتنی بر کسب و کار روستایی می‌توان از منابع و تسهیلات پُست‌بانک ایران بهره‌مند شود.
روستاهای نُوفن
اجرای طرح “نوفن” که با هدف انتقال فناوری به کسب و کارهای روستایی از سال گذشته از سوی صندوق کارآفرینی امید آغاز شد، امسال در استان چهارمحال و بختیاری فاز اجرایی شده است.
اجرای طرح روستای نوفن از ورود دانش و فناوری به اقتصاد روستا و تولیدات کشاورزی حمایت ویژه تسهیلاتی می‌کند و در نهایت نه تنها موجب افزایش بهره‌وری محصولات و امنیت غذایی کشور می‌شود بلکه در مهاجرت معکوس به روستاها نیز نقش مهمی دارد.
ورود فناوری‌های نو و انجام خلاقانه و دانش‌بنیان مشاغل روستایی می‌تواند ضمن تولید متراکم و با بهره‌وری بالاتر، ارزش‌افزوده بالاتری تولید کند؛ طرح روستای نوفن که از ابتکارات دولت سیزدهم به شمار می‌رود و از سال ۱۴۰۱ تحقق این نیاز حیاتی را در کسب و کارهای روستایی دنبال می‌کند، به گفته مدیر توسعه زیست‌بوم کسب و کارهای صندوق کارآفرینی امید تاکنون در نیمی از استانهای کشور به مرحله اجرا رسیده است.
بر اساس این طرح صندوق کارآفرینی امید به عنوان حلقه واسط میان واحدهای فناور و دانش‌بنیان مستقر در استان‌ها و صاحبان کسب و کار روستایی عمل می‌کند و در راستای آسان‌سازی ورود فناوری به این کسب و کارها تسهیلات کارآفرینی پرداخت می‌کند.
مدیر توسعه زیست‌بوم کسب و کار صندوق کارآفرینی امید اظهار داشت: این طرح تلاش می‌کند تا ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و دارای محصول فناور را شناسایی و در اختیار کسب و کارهای روستایی قرار دهد.
محمدصادق حسنی افزایش بهره‌وری و ارزش افزوده برای کسب و کارهای روستایی را از مهمترین اهداف این طرح برشمرد و گفت: برای اجرای این طرح، ظرفیت تمام استانهای کشور به صورت جداگانه بررسی و بر اساس مزیت‌های نسبی این مناطق و همچنین توانمندی شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلاتی در اختیار متقاضیان روستایی قرار داده می‌شود.
وی با اشاره به نمونه‌های موفق کسب و کارهای بخش کشاورزی که از دانش روز و فناوری‌های نوین بهره‌گیری کرده‌اند، افزود: در یکی از مزارع پرورش میگو با استفاده از نتایج علمی شرکت‌های دانش‌بنیان محصول تولید شده به سه برابر افزایش پیدا کرده است.
مدیر توسعه زیست بوم کسب و کار صندوق کارآفرینی امید کشور با تاکید بر شناسایی ظرفیت‌های نسبی مناطق روستایی این استان، خاطرنشان کرد: گلخانه‌ها از جمله بخش‌هایی که می‌توان با استفاده از فناورهای نوین بهره‌وری را تا حد زیادی در بخش کشاورزی افزایش داد.
از سوی دیگر اکنون علاوه بر پنجره واحد خدمات کشوری، شبکه دولت چهارمحال و بختیاری با ارائه ۳۵ سرویس خدماتی و با اتصال به ۱۵۱ دهیاری به دنبال بهبود سرعت و امنیت جریان اطلاعات، یکپارچه‌سازی دستگاه‌های اجرایی و فراهم آوردن بستر لازم جهت توسعه دولت الکترونیک در استان است.
چهارمحال و بختیاری با ۱۲ شهرستان و بیش از ۸۰۰ روستا و آبادانی، بیش از یک میلیون نفر جمعیت است که از مجموع جمعیت استان ۳۶ درصد در روستاها ساکن هستند./ایرنا
