وحید  حاج سعیدی

در دنیای امروز، نقش علم در ورزش به عنوان یک عامل کلیدی در کسب موفقیت‌ها و پیروزی های ورزشی، نقشی کاربردی و غیر نمایشی است. استفاده از روش‌های علمی برای طراحی برنامه‌های تاکتیکی، برنامه های تمرینی، تغذیه بازیکنان، مدیریت هیجانات ورزشکاران در مسابقات و … به یک راهبرد اساسی تبدیل شده است. این راهبرد علاوه بر افزایش کارایی ورزشکاران، استفاده مطلوب و بهینه از زمان، پیش بینی تفکرات مربیان تیم حریف ، باعث پیشگیری از آسیب‌ دیدگی بازیکنان و خطرات مشابه نیز می شود.

در میان علوم مختلفی که امروزه به مدد ورزشکاران و مربیان آمده اند، علم تجزیه و تحلیل  یا واکاوش نیز به چشم می خورد. استفاده از این علم در بسیاری از ورزش ها رایج و مرسوم است اما در ورزش والیبال، به کار گیری این علم داستان و شرایط خاص خودش را دارد و از آنالیز در والیبال به عنوان یک راهبرد مهم و اجتناب ناپذیر یاد می شود. تا جایی که کارشناسان این رشته ورزشی، آنالیز را رکن اصلی والیبال مدرن می دانند و معتقدند هیچ ورزشی همچون والیبال از آنالیز بهره نبرده است!

به منظور آشنایی بیشتر با آنالیز در والیبال و ضرورت به کارگیری آن در تیم های مختلف به ویژه در سطوح پایه با سپهر حاج سعیدی ، آنالیزور تیم طلایی پوشان ورامین هم کلام شدیم:

‎متدولوژی آنالیز در والیبال چگونه است؟  یک آنالیزور چه رویکرد هایی را برای تحلیل عملکرد بازیکنان و تیم‌ها به کار می‌برد؟ آنالیز در والیبال به زبان ساده شامل جمع آوری اطلاعات، آمار، نمودار ها ، فیلم ها و … در جهت ارزیابی عملکرد بازیکنان تیم خودی، شناخت نقایص و ضعف ها و برنامه ریزی برای بهبود آنها و همچنین آشنایی و شناخت نسبت به تیم های حریف و اتخاذ تاکتیک های مناسب جهت مقابله با آنها  است. ‎در سال های اخیر در تیم های والیبال برای تحلیل عملکرد بازی والیبال از نرم افزار ایتالیایی دیتا والی (Data Volley)استفاده می شود که با ثبت داده های یاد شده، نرم افزار اقدام به شناسایی اطلاعات مورد نیاز مربی می کند.

ماهیت رشته والیبال به گونه ای است که مربی می تواند با آگاهی از احتمالات، نقاط ضعف و قوت بازیکنان خودی و تیم حریف و سایر اطلاعات ارسالی از نرم افراز  نسبت به اتخاذ تصمیمات تاکتیکی و تدافعی اقدام کند و راحت تر تصمیم بگیرد.

‎ چگونه داده‌های جمع‌آوری‌شده را تحلیل و تفسیر می‌ شوند؟ آیا می‌توانید مثالی از یک تحلیل خاص ارائه دهید؟ جمع آوری داده ها به کمک دیتا والی صورت میگیرد. دیتا والی به آنالیزور این امکان را می دهد که هر آنچه در بازی رخ می دهد( مهارت های والیبال که توسط بازیکنان در زمین انجام می شود) را سریعا به کد های استاندارد تبدیل کند که سپس توسط نرم افزار تجزیه و تحلیل می شود و این اطلاعات توسط آنالیزور و مربیان مورد تفسیر قرار می گیرد .به کمک نرم افزار آنالیز می توان بیش از ۳۰ گزارش مختلف تهیه کرد ؛ مانند اطلاعات آماری مهارت های والیبال در جداول مختلف به صورت فردی و تیمی ، مسیر های توپ برای دو تکنیک اسپک و سرویس ، تقسیم پاس پاسور و همچنین اطلاعات تصویری شامل فیلم ها و عکس ها که آنالیزور همه این اطلاعات را در اختیار مربیان قرار می دهد.

عملکرد بازیکنان  چگونه ارزیابی می شوند و چه معیارهایی در این کار لحاظ می شوند؟ با کمک نرم افزار  می توان گزارش های متعددی از بازی استخراج کرد و عملکرد تک‌تک بازیکنان بصورت کامل و مو به مو مورد تجزیه و تحلیل واقع می شود . کارآمدی و عادت های پر تکرار بازیکنان در تکنیک های دریافت، حمله ، دفاع و تو‌پگیری و ..… از معیار های اصلی ارزیابی عملکرد بازیکنان هستند که در هر تکنیک به خصوص بازیکنان تلاش می کنند به استانداردهای مورد نظر کادر فنی برسند.

‎آنالیزورها چگونه اطلاعات و آنالیزهای مربوط به رقبا را جمع‌آوری و مورد استفاده قرار می‌دهند؟ ‎امروزه در لیگ های داخلی ما آنالیزور ها با یکدیگر در ارتباط هستند و فیلم هایی که از بازی ها ضبط می کنند را با یکدیگر به اشتراک می گذارند. قبل از شروع هر بازی فیلم بازی تیم حریف بدست آنالیزور می رسد و آنالیزور می تواند با کمک فیلم بدست آمده تیم حریف را آنالیز کند.

جایگاه آنالیز را در والیبال مدرن چگونه تبیین می کنید؟ در والیبال مدرن فرهنگ استفاده از آنالیزور در تیم ها تا حد زیادی جا افتاده است و امروزه در کشور ما نیز علاوه بر تیم های سوپرلیگی در تیم های حاضر در لیگ یک هم از آنالیزورها بهره گرفته می شود. با توجه به این مهم بنظر می رسد همین حالا آنالیز به رکن جدایی ناپذیر بازی والیبال تبدیل شده است. پیش بینی می شود در سال های آینده نرم افزار های تخصصی تر پا به عرصه آنالیز بگذراند و نقش آنالیزورها در برد و باخت تیم ها بیش از پیش نمایان خواهد شد.