نقاشی طبیعت پاییزی چهارمحال و بختیاری از همین مهرماه آغاز می‌شود آنگونه که درختان، مُد طبیعت را با رنگ های گرم زرد و نارنجی عوض می‌کنند تا هر کجای این استان فضای مناسبی برای عکاسی باشد و در نهایت در این نقاشی بزرگ، رنگ‌های قرمز، سبز، نارنجی و قهوه‌ای مهمترین طیف‌های رنگی طبیعت استان شوند.

وجود این همه زیبایی در نقش و نگار رنگی طبیعت در این فصل، اما تا چه اندازه می‌تواند پاییز را به بهار گردشگری چهارمحال و بختیاری تبدیل کند و جلوه‌های طبیعی رنگ‌ها برای استان درآمدزا کند؟.

چهارمحال و بختیاری به واسطه برخورداری از جاذبه‌های طبیعی، برای طیف گسترده‌ای از گردشگران در فصل پاییز جذاب است و می‌تواند به یکی از پایگاه‌های تورهای علمی گردشگری در کشور تبدیل شود اما این در حالی است که برای رسیدن به این مهم با چالش‌هایی روبرو است.

چهارمحال و بختیاری سر چشمه رودهای کارون و زاینده رود و بخشی از دز است، دارای باغات کنار حاشیه زاینده‌رود، بزرگترین تولیدکننده ماهیان سردآبی ایران، مهمترین تولید کننده بادام کشور، دارای روستاهای هدف گردشگری ، دارای اقلیم متفاوت آب و هوایی و بسیاری از ظرفیت ها و پتانسیل‌ها است.

چهارمحال و بختیاری بیش از ۸۰۰ جاذبه گردشگری شامل ۱۰۸ جاذبه طبیعی، ۶۷۴ جاذبه فرهنگی و تاریخی، هشت اثر دست‌ساز، ۱۲ روستای هدف گردشگری ملی، ۱۵ منطقه نمونه گردشگری مصوب دولت است.

چهارمحال و بختیاری دارای ۷۲۷ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی است که شامل ۶۲۸ اثر غیرمنقول، پنج اثر منقول، ۷۸ اثر ناملموس و ۱۷ اثر طبیعی است که هر یک از آثار جاذبه‌ای دیدنی برای دوستداران تاریخ و طبیعت‌گردی است.

این استان دارای ۱۲ روستای هدف گردشگری از مناطق ساحلی زاینده‌رود گرفته تا ارتفاعات زردکوه بختیاری است و هریک از روستاها در کنار طبیعت چهار فصل استان در تمامی ایام سال می‌تواند پذیرای گردشگران باشد.

از طبیعت رنگارنگ حاشیه زاینده‌رود تا انارستان‌های مشایخ

کارشناس اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: فصل پاییز به فصل هماهنگی(هارمونی) رنگ‌ها و رنگارنگی طبیعت معروف است و استان ما نیز در این خصوص حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و حاشیه رودخانه زاینده‌رود یکی از زیباترین مناطق پاییزی کشور به شمار می‌رود.

مرتضی محمدیان با اشاره به وجود ۸۰ هکتار باغ انار در دهستان مشایخ شهرستان اردل، تصریح کرد: وجود باغات انار این منطقه ظرفیت خوبی برای رونق گردشگری از یک سو و از سوی دیگر توسعه فعالیت‌های اقتصادی است و جشنواره انار در روستای دورک شاپوری، هر چند نه به صورت منظم و متداوم، اما در برخی سال‌ها برگزار می‌شود که اگر به این جشنواره اهمیت بیشتری داده شود و در برگزاری منظم آن همراه با تبلیغات و اطلاع‌رسانی گسترده و رونق تورهای گردشگری اهتمام بیشتری به کار گرفته شود، این موضوع می‌تواند جاذبه بسیاری خوبی برای گردشگری پاییزی در استان باشد.

وی تصریح کرد: در کنار باغ‌های انار، وجود آداب و رسوم، فرهنگ غنی و تولیدات متکی بر محصول انار نیز جاذبه‌های گردشگری این منطقه را دوچندان کرده است.

پاییز و فرصتی برای برگزاری تورهای علمی دانشجویی و دانش‌آموزی

اما چهارمحال و بختیاری علاوه‌بر طبیعت زیبای خود در فصل پاییز که می‌تواند مورد استفاده عموم گردشگران قرار گیرد، قابلیت‌های دیگری برای رونق صنعت گردشگری خود در این فصل سال که به طور عموم سفرهای خانوادگی کاهش می‌یابد، نیز دارد، چرا که منطق ایجاب می‌کند در زمانی که سفرهای خانوادگی کاهش می‌یابد برای جلوگیری از خاموشی گردشگری باید فضایی برای رونق سفرهای تخصصی فراهم شود.

فصل پاییز در کنار زیبایی‌هایی که به لحاظ خزان طبیعت و زرد و طلایی شدن درختان در حاشیه رودخانه زاینده‌رود دارد اما از آنجا که حجم مسافرت‌های خانوادگی به سبب باز شدن مدارس و دانشگاه‌ها کم شده می‌تواند به مقصدی برای سفرهای علمی و تورهای دانشگاهی باشد.

کارشناس گردشگری استان نیز در این خصوص افزود: با توجه به موقعیت کوهستانی استان و ساختار زمین‌شناسی آن فرصت مناسبی برای برگزاری تورهای علمی و دانشگاهی برای دانشجویان رشته جغرافیا و زمین‌شناسی است اما از آنجا که یکی از حلقه‌های مفقوده صنعت گردشگری استان، فعال نشدن زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم است نمی‌توان از این ظرفیت در راستای رونق گردشگری استان استفاده کرد.

محمدیان با اشاره به وجود پنج موزه در استان، تصریح کرد: این موزه‌ها فرصت مناسبی برای بازدید دانش‌آموزان و آشنایی با فرهنگ و تاریخ استان است اما در این خصوص نیز تورهای قابل توجهی برگزار نمی‌شود و در حالی که سالهاست احداث موزه بزرگ استان در دستور کار قرار دارد، اما هنوز این مکان فعال نشده و یکی دیگر از حلقه‌های مفقوده گردشگری استان به شمار می‌رود که قدرت مانور در این حوزه را گرفته است.

وی روستای معدن چشمه گوگرد استان را یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری استان به ویژه در حوزه گردشگری سلامت و تورهای علمی برشمرد و گفت: تاکنون تحقیقات علمی بر روی چشمه که ترکیبات آن از گوگرد است و در منطقه مشایخ واقع شده است انجام شده اما نیاز به سرمایه‌گذار دارد تا بتواند از این ظرفیت در راستای رونق گردشگری منطقه بهره‌گیری شود چراکه در حال حاضر هیچ زیرساختی از جمله حمام و حوضچه‌های مخصوص ندارد.

باز هم پای کمبود زیرساخت‌ها در میان است

این کارشناس گردشگری رودخانه خرسان و حاشیه رودخانه کارون در استان را از دیگر ظرفیت‌های گردشگری استان به ویژه در فصل پاییز برشمرد و گفت: تعدادی از گردشگران برای تماشای طبیعت پاییزی حاشیه رودخانه زاینده‌رود به استان سفر می‌کنند اما اگر طبیعت و مناظر زیبا و آب و هوای معتدل و مطبوع شهرستان‌های لردگان را ببینند بی‌شک یکی دو روز را در این منطقه توقف می‌کنند اما چالش جدی ما در این قسمت از استان نبود زیرساخت‌های کافی نظیر هتل، خانه‌مسافر و اقامتگاه‌های بوم‌گردی است.

محمدیان افزود: اگر چه در برخی موارد نظیر روستای معدن مشایخ سرمایه‌گذار برای ایجاد زیرساخت در منطقه اعلام آمادگی کرده است اما به سبب برخی اشکالات، هنوز طرح سرمایه‌گذار تایید نشده است.

برخی بر این باورند آژانس‌های گردشگری برنامه‌ای برای برگزاری تورهای تخصصی و علمی برای برخی از فصول سال مانند پاییز که حجم مسافر کم می‌شود، ندارند.

چرا ورود تورهای گردشگری در استان ضعیف است؟

رییس انجمن خدمات گردشگری و زیارتی چهارمحال و بختیاری در پاسخ به این سوال گفت: اگرچه نقش آژانس‌های مسافری در جذب و برگزاری تورها مهم است اما زمانی که این استان زیرساخت مناسبی از جمله حمل و نقل هوایی و ریلی ندارد، بی‌شک میل و رغبت گردشگران برای ورود به استان کم می‌شود.

بهروز امامی ادامه داد: از سوی دیگر نظارتی درستی نسبت به ورود و خروج مسافر و گردشگر در استان انجام نمی‌گیرد و در برخی مناطق نظیر آبشار زردلیمه که یک منطقه سخت‌گذر است و باید به طور حتم همراه به راهنمایان گردشگری(تور لیدر) و یا بلد محلی به این منطقه رفت که به طور معلول از آژانس‌های استانی استفاده نمی‌شود و آژانس‌های غیراستانی خودشان مسافر می‌آورند.

وی نبود راهنمایان گردشگری(تورلیدرهای) تخصصی و آگاه به مناطق مختلف استان را از دیگر ضعف‌های گردشگری تخصصی در استان برشمرد و گفت: باید آموزش‌های بیشتری از سوی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای راهنمایان گردشگری و مسوولان برگزاری تورها برگزار کند و در ارتقای دانش فنی آنها اقدام کند اما این مهم همواره مغفول مانده است و ما برای حوزه گردشگری تخصصی از جمله گردشگری علمی، ورزشی و سلامت تورلیدرهای توانمند و آگاهی نداریم.

رییس انجمن خدمات گردشگری و زیارتی چهارمحال و بختیاری با انتقاد نسبت به نبود انسجام بین‌بخشی و یکپارچگی بین دستگاه‌های اجرایی استان، تصریح کرد: به طور مثال دستگاه اجرایی نظیر اداره کل ورزش و جوانان فقط می‌تواند در قالب باشگاه ورزشی تور برگزار کند اما در برگزاری تورهای علمی و تخصصی نظیر گردشگری کوهستان، صخره‌نوردی و سایر تورهای علمی، دانشگاهی هر یک از دستگاه‌ها باید با اداره‌کل میراث فرهنگی استان تفاهم‌نامه منعقد کنند تا برگزاری تورها و یا ورود گردشگر در استان نظام‌مند شود.

امامی برگزاری تورهای غیرمجاز را از دیگر آفت‌های گردشگری استان عنوان کرد و گفت: فعالیت این تورهای غیرمجاز، به گردشگری استان آسیب زده است و در گذشته با جدیت نسبت به ورود این تورها در استان سخت‌گیری و برخورد می‌شد و انتظار از دستگاه این است که همچنان نسبت به شناسایی و جلوگیری از ورود این تورهای غیرمجاز اهتمام داشته باشد.

وی پیشنهاد داد تا هتل‌ها و مراکز اقامتی استان از تورلیدرهای بومی استفاده کنند و مسافران و گردشگرانی که به صورت شخصی به استان ورود می‌کنند نیز بنحوی ساماندهی شوند.

رییس انجمن خدمات گردشگری و زیارتی چهارمحال و بختیاری یادآور شد: در هیچ استان و شهری در کشور اجازه برپایی چادر در امکان عمومی نظیر پارک‌ها و بلوارها داده نمی‌شود اما در استان ما مسافران براحتی چادر می‌زنند و این نه تنها چهره شهر را زشت می‌کند بلکه در حوزه اقتصادی گردشگری استان تاثیرات منفی می‌گذارد.

امامی با اعلام جاذبه‌های گردشگری استان در فصل پاییز تصریح کرد: پاییز رنگ‌ها در حاشیه زاینده‌رود جاذبه‌ای است که تا حد زیادی از تیررس گردشگران پنهان مانده چراکه این منطقه در فصل پاییز بسیار زیباتر و جذاب‌تر از فصل تابستان است.

وی با اشاره به وجود ۴۰ دفتر آژانس خدماتی گردشگری در استان، خاطرنشان کرد: تنها منبع درآمد انجمن گردشگری استان حق عضویت سالانه دفاتر فعال در استان است و حامی مالی خاصی در این حوزه از ما حمایت نکرده از همین رو انتظاراتی که از انجمن وجود دارد، هنوز محقق نشده است در صورتی که استان‌های دیگر در برگزاری رویدادهای گردشگری خود از حمایت‌های مالی و تبلیغاتی خوبی برخوردار می‌شوند.

موضوع دیگری که طی این سال‌ها گردشگری استان را تحت‌ تاثیر خود قرار داده است، نقش کم‌رنگ بخش خصوصی در ایجاد زیرساخت‌ها و کمک به دولت در توسعه گردشگری بوده است که این چالش هم در حوزه گردشگری عمومی و هم گردشگری تخصصی موضوعیت دارد.

چرایی نقش کمرنگ بخش خصوصی در توسعه صنعت گردشگری استان

یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی و عضو هیات مدیره انجمن هتلداران کشور در پاسخ به چرایی نقش کمرنگ بخش خصوصی در رونق گردشگری استان به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از مهمترین دلایل این موضوع وجود قوانین دست و پاگیر و محدوده کننده است.

فریدون رییسی دهکردی افزود: مسوولان دولتی از یک سو انتظار دارند بخش خصوصی با آنها هم‌افزایی داشته باشد اما باید آنها نیز یک گام به سوی سرمایه‌گذار بردارند و با قوانین سختگیرانه عرصه سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت‌های اقتصادی را برای فعالان این عرصه تنگ نکنند.

وی با بیان اینکه ناتوانی در جذب گردشگر سرمایه‌گذاری در این حوزه را به چالش کشیده است، تصریح کرد: بطور مثال هتلداری در استان توجیه اقتصادی ندارد، بنده به عنوان یک سرمایه‌گذار که از ۲۵سال گذشته هتل کوهرنگ را بنا گذاشته و مدیریت می‌کنم ماهانه بین ۸۰ تا ۱۲۰میلیون تومان از جیب خود هزینه می‌کنم تا چراغ هتل روشن بماند.

این سرمایه‌گذار بخش خصوصی در پاسخ به این سوال خبرنگار مبنی بر اینکه چرا هزینه هتل در استان ما گرانتر از دیگر مناطق کشور است؟ تصریح کرد: اگر چه ما نیز خواهان آن هستیم که قیمت اقامت در هتل برای گردشگران و مسافران کاهش یابد تا بتوان تعداد بیشتری از گردشگران را میزبانی کنیم اما به سبب افزایش هزینه‌هایی نظیر گاز و مواد غذایی، افزایش حقوق کارگران و سایر هزینه‌های جاری به صورت یکپارچه قیمت هر شب اقامت در هتل‌ها به تمامی کشور ابلاغ می‌شود و قیمت‌ها در همه جای کشور یکسان است.

رییسی دهکردی برخورد با اقامتگاه‌های غیرمجاز را خواستار شد و گفت: اگر پذیرش در اقامتگاه‌ها نظام‌مند و تحت نظارت قرار گیرد با حذف اماکنی که غیرمجاز هستند و می‌تواند تبعات اجتماعی داشته باشد، زمینه برای رونق اقامتگاه‌های قانونی و دارای مجوز بیش از پیش فراهم می‌شود.

چهارمحال و بختیاری دارای 12 شهرستان با یک میلیون نفر جمعیت است و با اصفهان، خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد و لرستان همسایگی دارد و از مرتفع‌ترین مناطق ایران است.

چهارمحال و بختیاری یک‌هزار و ۴۰ کیلومتر راه اصلی دارد که از این میزان ۳۳۳ کیلومتر بزرگراه و بقیه راه اصلی است./ایرنا