هوشنگ نوبخت

تصور کنید یک ساعت در دنیا، هیچ خبری منتشر نشود.

ممکن است برخی ها بگویند که خیلی بهتر است و انسان ها در آرامش و فضایی آرام تر زندگی می کنند اما واقعیت دنیای امروز، چیز دیگری است به گونه ای که وقتی تنها دقایقی گوشی تلفن همراه تان را فراموش کرده باشید، تازه متوجه فاجعه ی بی خبری از دنیای پیرامون تان خواهید شد.

همین که سراغ بچه تان را از همسرتان بگیرید خود یک خبر است. خبر از وضعیت کنونی فرزندتان که کجاست و چه می کند.

مهمترین چالش کنونی بشر، عقب ماندن سواد آدم ها از روند پرسرعت تغییر و تحول در حوزه رسانه است.

شناخت اولیه از علوم اجتماعی، مخاطب شناسی و تحلیل روانشناسانه وقایع، شفافیت در گفتار و کردار، دوری از افراط و تفریط در بیان حقایق، بررسی چاله ها و ضعف های فرهنگی موجود، داشتن حداقل سواد مطلوب رسانه ای برای اقناع کردن افکار عمومی، مدیریت منطقی بحران و بصیرت کافی جهت تجزیه و تحلیل اصولی وقایع از ابتدایی ترین مواردی هستند که باید مدیران ارشد و تاثیرگذار هر کشوری در هر جایگاهی بدان آگاه بوده و یا تسلط نسبی داشته باشند.

در جامعه و جغرافیایی با تنوع فرهنگی، قومی و نسلی مثل ایران که شوربختانه هر لحظه مورد هجوم گاه و بیگاه دشمنان شناخته شده و ناشناخته است، تسلط مدیران ارشد در حاکمیت به داشتن شناخت و سواد اولیه در موارد مطرح شده  به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل شده است.

وقتی در قوانین، جلسات و سخنرانی ها به کرات اهمیت خبر، تولید و انتشار آن، مقابله با هجمه ها و تحریف های رسانه ای و شناخت قدرت فضای مجازی مطرح می شود اما در عمل همیشه جامعه رسانه ای مورد غفلت واقع می شوند و یا مسوولین و متولیان امر به صورت شعارگونه از کنار آن ها می گذرند، نتیجه اش این می شود که جامعه و به خصوص نسل جوان ما با اندک تولید محتوایی از سوی رسانه های خارجی به شدت تحت تاثیر آن قرار می گیرند.

نسل نوجوان و جوانی که در طول سال ها حاکمیت کرونا در جهان از آنها غافل شدیم و هدایت آن ها را به فضای مجازی سپردیم بی آن که به عواقب ناخوشایندش بیندیشیم و این در حالی بود که دیگران حتی یک لحظه از حاکمیت مطلق بر این فضا شانه خالی نکردند و تولید محتوا نمودند برای این که در شرایطی و به بهانه ای بتوانند افکار خود را به جامعه ما انتقال دهند.

سیستم معیوب آموزشی ما در مدارس به خصوص در مقطع ابتدایی و عدم استفاده از معلمان، مربیان و راویان تخصصی حوزه رسانه جهت تبیین و روشنگری نسل نوجوان ما و شناخت از آسیب ها و معرفی ظرفیت های بستر مجازی و دیگر رسانه ها همچون ماهواره و محدودیت های رسانه ملی باعث می شود که هر روز فاصله بین نسلی جامعه ما عمیق تر شود و این شکاف، همان سنگرهای سستی هستند که به دشمن اجازه می دهند از آن طریق به داخل کشور نفوذ کند و هر گونه بخواهد ضربه بزند.

دشمن من رسانه ای با دشمن موشکی فرق دارد. دشمن فرهنگی و رسانه ای یعنی کسی که با تیتر به جای تیر بر قلب جوان هموطن من شلیک می کند و هویت اش را از او می گیرد.

دنیای امروز بدون رسانه شبیه به یک سلول انفرادی بزرگ است و سواد رسانه ای مانند نوعی تغذیه است. کسی که مهارت خوبی در تحلیل رسانه کسب کرده، می‌تواند نوع تغذیه دریافتی و رژیم خود را انتخاب کند. در واقع همه اطلاعات و اخباری که امروزه از طریق موبایل، تلویزیون و شبکه‌های جهانی به فکر و ذهن مردم تزریق می‌شود، ترکیبی از انواع تغذیه‌هایی است که برای همه مناسب نیست.

تنها سواد رسانه ای می‌تواند به فرد در تشخیص درست نوع تغذیه کمک کند. در غیر این صورت فرد دچار مسمومیت‌های ذهنی و فکری می‌شود و قدرت تشخیص درست و نادرست را از دست می‌دهد.

افرادی که سواد رسانه ای پایینی دارند دچار انتخاب‌های نادرست و هیجانات تلقینی رسانه می‌شوند. این گونه افراد کنترل تصمیمات و هیجانات خود را به رسانه واگذار می‌کنند و این موضوع تبعات خطرناکی برای جامعه و به صورت کلان کشور دارد. تاثیری که در آشوب ها و بحران های اجتماعی اخیر شاهد آن بودیم.

راهکار این است که در فضایی آرام و منطقی نسبت به تغییر عملکردها اقدام کنیم. رسالت رسانه ها و نهادهای فرهنگی را تغییر داده و خواهان عمل گرا بودن آن ها در تزریق افکارشان به جامعه باشیم از سوی دیگر همچون دیگر موارد موفق کشور مثل اقتدار نیروهای مسلح در ساخت و تجهیز انواع موشک، ماهواره و پهباد با کمک موسسات دانش بنیان و مراکز علمی و رسانه ای به تقویت نرم افزارهای رسانه ای استاندارد جهانی و البته ملی پیش برویم تا بتوانیم ضمن اعتمادسازی جامعه به این بسترهای رسانه ای، هدایت افکار عمومی را منطبق با فرهنگ ملی و دینی و تولید محتوای مطلوب پیش ببریم.

روز خبرنگار است، روزی که بنا بر ضرورت باید به هفته خبرنگار تبدیل شود.

هفته ای که امیدوارم از شعار و یا انجام برنامه های روتین و تکراری در آن فاصله بگیریم.

دولت در این هفته باید چتر حمایت اش از رسانه ها را طوری بگستراند که آن ها را از دریافت کارت هدیه های ناخوشایند و بازدارنده بی نیاز کند.

دولت پزشکیان باید اینترنت نامحدود بدون فیلتر در اختیار همه رسانه ها قرار بدهد، بیمه همه اصحاب رسانه را لحاظ کند و بستر آموزش و ترویج رسانه های تخصصی را فراهم آورد.

حاکمیت باید کمک کند که نشریات زنده بمانند و فضای مجازی را رها نکند که این همه بی پروا در دل جامعه تاخت و تاز کند و به مخاطبان آسیب برساند.

جامعه رسانه ای حرمت دارند و این حریم باید تخصصی شود. ورود به جرگه رسانه باید از فیلترهای سختی عبور کند که مثل امروز تنها کمیت مد نظر نباشد که خیلی ها یک شبه وارد این بستر مهم و کاملا تخصصی شوند.

در نهایت امیدوارم که همه به کار مهم، اساسی، تاثیرگذار و ضروری جامعه رسانه ای احترام بگذارند و در پایان این مناسبت ارزشمند را به همه همکاران عزیز و سختکوشم در سراسر کشور که در این حوزه فعال اند، تبریک می گویم و امیدوارم که در انجام رسالت خطبرشان موفق و مردم دار باشند.