نشست آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیروز در وین در حالی برگزار شد که از یک سو گروسی مدیر کل آژانس ادعای عدم همکاری پادمانی ایران با آژانس را مطرح کرده است و از سوی دیگر تروئیکای اروپایی نیز با صدور بیانیهای خواستار تغییر رفتار تهران و همکاری آن با آژانس شدهاند. البته این اقدامات تازگی نداشته و پیش از این نیز در ادامه این اقدامات غیر مسئولانه جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفته بود نامهای از فرانسه، انگلیس و آلمان دریافت کرده که در آن اعلام شده آنها قصد ندارد تحریمهای موشکی علیه ایران را بعد از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ رفع کنند.
مطابق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که حدود ۸ سال پیش برای تأیید برجام صادر شد محدودیتهای اعمالشده این سازمان در خصوص فعالیتهای مربوط به موشکهالی بالیستیک ایران اکتبر ۲۰۲۳ منقضی خواهند شد. همچنین انگلیس اعلام کرد که این کشور به همراه آلمان و فرانسه تصمیم گرفته است تا تحریمهایی که قرار بود ماه آینده علیه ایران پایان یابد، همچنان باقی بماند. مجموع این ادعاها و اقدامات در حالی صورت میگیرد که نخست آنکه غرب در حالی مدعی حفظ تحریمهای موشکی و پهپادی ایران و عدم اجرای بندهای غروبی برجام میشود که دلیل آن را پایبند نمودن ایران به تعهدات برجامی و مراودات با آژانس عنوان می دارند.
این در شرایطی است که لغو تحریمهای موشکی و پهپادی ایران بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت است و هر تغییر در آن نیازمند قطعنامه جدید در شورای امنیت است لذا هیچ کشوری نمیتواند مدعی عبور از این قطعنامه و رفتارهای خودسرانه علیه لغو تحریمها گردد.در سال 2020 نیز تحریمهای تسلیحاتی ایران بر اساس این قطعنامه لغو گردید و غرب تا به امروز نتوانسته اعمال نظری در قبال آن داشته باشد. نکته اساسی آن است که ایران از یک سو حق برخورداری از غروب تحریمها در چارچوب منفع خویش را دارد و از سوی دیگر در صورت هر گونه مونع تراشی از سوی غرب حق پاسخگویی به آن را برای خود محفوظ میداند.
دوم آنکه آژانس و غربیها در حالی مدعی نگرانی برای صلح و امنیت هستهای جهان میشوند که در روزهای اخیر تحولاتی روی داده که رسما تهدید امنیت جهان بوده است. از یک سو نتانیاهو نخست وزیر صهیونیستها در سازمان ملل رسما ایران را به حمله هستهای تهدید کرده است حال آنکه فعالیتهای هستهای و سلاحهای هستهای این رژیم تحت نظارت آژانس نمیباشد. از سوی دیگر آمریکا و انگلیس اقدام به ارسال تسلیحات و بمبهایی حاوی اورانیوم ضعیف شده به اوکراین کردهاند. سلاحهایی که جنگ عراق، افغانستان، بالکان و… نشان داد که پیامدهای زیست محیطی و انسانی بیشماری داشته و به قربانی شدن میلیونها نفر منجر شده است. حال این سوال از آژانس و اروپا باید پرسیده شود که چگونه مدعی نگرانی از امنیت هستهای جهان می باشید در حالی که در برابر تهدیدات هستهای رژیم صهیونیستی علیه یک عضو رسمی سازمان ملل و نیز ارسال تسلیحات اورانیومی به اوکراین سکوت کرده و رسما به حمایت از آنها پرداختهاید. مجموع این رفتارها از سوی آژانس و غرب نشان میدهد که از یک سو ادعاهای ضد ایرانی آنها صرفا یک بهانه جویی برای استمرار رفتارهای غیر منتطقشان در قبال تهران است و از سوی دیگر آنها نه بازیگران مستقل بلکه همچنان بازیچههایی در دستان آمریکا هستند که منافع خویش را قربانی این وابستگی ساختهاند. وضعیتی که نمود آن را در مشارکت گسترده اروپا در جنگ اوکراین میتوان مشاهده کرد که در کنار هزینههای اقتصادی و سیاسی و امنیتی بسیار برای اروپا، عملا آنها را به دوران جنگ جهانی دوم و سلطه مطلق آنها بر اروپا بازگردانده است.
در این میان ایران بر اساس رویکرد صلح طلبانه خویش در کنار پیگیری حقوق هستهای خویش به همکاری با آژانس پرداخته و تعدیلهای صورت گرفته در این روابط نیز برگرفته از خلف وعدههای غرب در اجرای تعهدات برجامی و نیز رویکرد غیر مسئولانه آژانس در بازرسیها بوده است. آژانس و غرب نمیتوانند در حالی که به رفتارهای غیر منطقی در قبال ایران ادامه میدهند انتظار همکاری ایران را داشته باشند و تا زمانی که دیگر طرفهای برجامی و آژانس رویکرد عقلانی و تعهدپذیرانه را در پیش نگیرند تغییر رویهای از سوی ایران در قبال آژانس و برجام صورت نخواهد گرفت.
قاسم غفوری