استان چهارمحال و بختیاری، با طبیعت بکر و منابع ارزشمند خود، در کنار زیبایی‌های فراوان، با چالش مهمی در حوزه مدیریت پسماند روبرو است. عدم مدیریت صحیح پسماند، نه تنها سیمای زیبای این استان را مخدوش می‌کند، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت محیط زیست، منابع آب و خاک، و در نهایت سلامت شهروندان محسوب می‌شود. این مقاله به بررسی چالش‌های موجود در مدیریت پسماند استان پرداخته و راهکارهای عملی برای بهبود این وضعیت ارائه می‌دهد. چالش‌های اساسی مدیریت پسماند در چهارمحال و بختیاری: 1. کمبود زیرساخت‌های مناسب: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، کمبود زیرساخت‌های مکانیزه و استاندارد برای جمع‌آوری، حمل، تفکیک، بازیافت و دفن بهداشتی پسماند در بسیاری از نقاط استان است. استفاده از روش‌های سنتی و غیراصولی در جمع‌آوری و دفن زباله، منجر به آلودگی‌های زیست‌محیطی و انتشار بوی نامطبوع می‌شود. 2. ضعف در تفکیک زباله از مبدأ: میزان تفکیک زباله از مبدأ در سطح خانوارها، مراکز تجاری و صنعتی استان بسیار پایین است. این امر، امکان بازیافت مواد ارزشمند را کاهش داده و حجم زیادی از پسماند به مراکز دفن منتقل می‌شود. 3. گسترش مراکز دفن غیرمجاز: در بسیاری از مناطق روستایی و حاشیه شهرها، شاهد وجود مراکز دفن غیرمجاز و پراکنده زباله هستیم که بدون رعایت استانداردهای زیست‌محیطی ایجاد شده‌اند و تهدیدی جدی برای منابع آب و خاک به شمار می‌روند. 4. کمبود آگاهی و مشارکت عمومی: سطح آگاهی عمومی در خصوص اهمیت مدیریت صحیح پسماند و مزایای تفکیک زباله از مبدأ، در مقایسه با سایر مسائل شهری، پایین‌تر است. مشارکت فعال شهروندان در برنامه‌های مدیریت پسماند نیز به میزان مطلوب نرسیده است. 5. مشکلات حمل و نقل پسماند: ناوگان حمل و نقل پسماند در برخی نقاط استان فرسوده و ناکارآمد است و فاقد تجهیزات لازم برای جمع‌آوری بهداشتی و جلوگیری از انتشار آلودگی در حین حمل و نقل می‌باشد. 6. عدم وجود صنایع بازیافت کافی: ظرفیت صنایع بازیافت در استان برای پردازش حجم بالای پسماند تولیدی کافی نیست و بخش عمده‌ای از زباله‌های قابل بازیافت نیز به مراکز دفن منتقل می‌شوند. 7. چالش‌های مدیریت پسماندهای ویژه: مدیریت پسماندهای صنعتی، بیمارستانی و کشاورزی در استان نیازمند برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های تخصصی است که در حال حاضر به صورت کامل اجرایی نشده است. 8. کمبود منابع مالی و اعتباری: اجرای طرح‌های جامع مدیریت پسماند نیازمند تخصیص منابع مالی و اعتباری کافی است که در بسیاری از موارد با محدودیت مواجه است. پیشنهادات و راهکارهای عملی برای بهبود مدیریت پسماند در چهارمحال و بختیاری: 1. توسعه زیرساخت‌های نوین مدیریت پسماند:   ایجاد و تجهیز مراکز جمع‌آوری و انتقال مکانیزه پسماند در نقاط مختلف استان.  احداث و راه‌اندازی کارخانجات پیشرفته تفکیک و بازیافت پسماند با ظرفیت مناسب. بهسازی و ساماندهی مراکز دفن موجود و ایجاد مراکز دفن بهداشتی و مهندسی شده مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی.  توسعه زیرساخت‌های لازم برای پردازش و استفاده از پسماندهای آلی (کمپوست‌سازی و تولید بیوگاز). 2. تقویت برنامه‌های تفکیک زباله از مبدأ:   اجرای برنامه‌های آموزشی مستمر و فراگیر از طریق رسانه‌های محلی، مدارس و مساجد برای افزایش آگاهی عمومی در خصوص اهمیت و نحوه تفکیک زباله.  توزیع رایگان کیسه‌های مخصوص تفکیک زباله بین خانوارها و مراکز تجاری. ایجاد سیستم‌های تشویقی برای شهروندان و نهادهای فعال در زمینه تفکیک زباله. 3. ساماندهی و جلوگیری از ایجاد مراکز دفن غیرمجاز:   شناسایی و ساماندهی مراکز دفن غیرمجاز موجود و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از ایجاد مراکز جدید. نظارت مستمر بر مناطق مستعد ایجاد مراکز دفن غیرمجاز. 4. افزایش آگاهی و مشارکت عمومی:  برگزاری کارگاه‌های آموزشی و همایش‌های تخصصی با موضوع مدیریت پسماند. استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست در برنامه‌های آگاهی‌بخشی. راه‌اندازی کمپین‌های تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی با استفاده از ابزارهای مختلف. 5. بهسازی ناوگان حمل و نقل پسماند:   نوسازی و تجهیز ناوگان حمل و نقل پسماند با خودروهای استاندارد و بهداشتی. بهینه‌سازی مسیرهای جمع‌آوری و حمل پسماند. 6. توسعه صنایع بازیافت:  جذب سرمایه‌گذار برای ایجاد و توسعه صنایع بازیافت در استان. ارائه تسهیلات و مشوق‌های لازم به فعالان حوزه بازیافت.