این روزها غرب آسیا دورانی بس حساس را سپری میکند که نتیجه آن میتواند بر آینده کل منطقه تاثیرگذار باشد. در این میان برخی کشورهای منطقه نظیر قطر برآنند تا نقش میانجی و واسط را میان تمام بازیگران منطقهای و فرامنطقهای ایفا نمایند. در همین راستا نیز عنوان شده است که دیروز شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخستوزیر و وزیر خارجه قطر به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده تا با مقامات ارشد کشورمان از جمله دکتر پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران دیدار داشته باشد. سفر نخست وزیر قطر به تهران در میانه تحولات مهمی چون استقرار دولت جدید در ایران، عملیات کم سابقه حزب الله علیه رژیم اسرائیل، تهدید سید حسن نصرالله به استفاده از موشک های راهبردی بر علیه اسرائیل و احتمال فعال شدن مجدد گفتوگوهای رفع تحریم ها بسیار مهم ارزیابی شده است.
در همین حال برخی محافل رسانهای و سیاسی مدعی شدهاند که اگرچه جایگاه و موضع قطر با ترور هنیه به میزان قابل توجهی تضعیف شده، اما این احتمال مطرح است که آل ثانی اکنون پیامهایی را از طرف دولت بایدن به ایران منتقل کند و در عین حال گام های بعدی را در قبال شریک استراتژیک خود در غزه با ایران طراحی کند و خواستار میانجیگری برای انجام نشدن انتقام ترور شهید هنیه باشد. این گمانهزنیها در حالی مطرح میشود که اولا جمهوری اسلامی ایران در کنار احترام بسیار بر روابط برادرانه و همه جانبه با قطر، تاکید دارد که انتقام میهمان عزیزش شهید هنیه هرگز میانجیبردار نیست و چنانکه مقامات ارشد نظامی و سیاسی تاکید کردهاند این انتقام قطعی خواهد بود.
ثانیا تهران همواره در کنار حمایتهای همه جانبه از فلسطین تاکید دارد که سرنوشت این ملت صرفا با دست خودشان رقم خواهد خورد و آنانند که در مقاومت مسلحانه و مذاکره حقوق خود را پیگیری میکنند بر این اساس عملا واژهای مبنی بر میانجیگری قطر برای تغییر دیدگاه ایران در مسئله فلسطین و مذاکرات آتش بس هیچ معنایی ندارد. ثالثا مسئله مذاکرات ایران و غرب از جمله در حوزه برجام نیز موضوعی کاملا آشکار است و آن اینکه طرف غربی باید به تعهدات برجامی خود بر اساس سه اصل لغو تحریمها و راستی آزمایی این لغو و تعهد غرب به تکرار نشدن بدعهدیها عمل نماید و این موضوعی است که هیچ میانجیگری بر نمیتابد.
در کنار این سه اصل که به هیچ عنوان میانجی پذیر نمیباشند جمهوری اسلامی ایران از یک اصل میانجیگرایانه استقبال میکند و آن تلاش برای نزدیکی هر چه بیشتر کشورهای منطقه در تعاملات دوستانه برای تشکیل منطقهای قوی می باشد. رویکردی که در شرایط کنونی میتواند نقش مهمی برای غرب آسیا در نظم نوین جهانی به همراه داشته باشد. این مهم این روزها دارای مولفهای به نام وحدت سراسری منطقه در حمایت از فلسطین در برابر رژیم صهیونیستی و حامیانش است. همگرایی که جبهه مقاومت زمینههای قدرت نرم و سخت آن را فراهم کرده است و کشورهایی همچون قطر میتوانند نقش میانجی برای نزدیکی دولتهای منطقه حول پرچم فلسطین با ظرفیتهای مقاومت، ایفا نمایند.
قاسم غفوری
