وحید حاج سعیدی
تبعات منفی ناشی از قطع بی رویه درختان به بهانه های اقتصادی و غیر اقتصادی، در سال های اخیر به اندازه ای چشمگیر و آشکار است که نیاز به بررسی میدانی و تشکیل هیات های تحقیق و تفحص ندارد! امروز در حالی که بخشی های زیادی از سرزمین مان در خشکسالی می سوزد همزمان با بارش اولین باران بهاری، نقاط دیگر کشور دچار سیل و آبگرفتگی شدید می شوند.
هر چند سیل و خشکسالی تنها تبعات منفی نابودی جنگل ها و درختان نیستند و نابودی تنوع زیستی، کاهش شدید بارندگی، افزایش سیل و طوفان و روان آب، بروز بحران ریزگردها، فرسایش خاک و شسته شدن خاک های حاصلخیز، کاهش حاصلخیزی خاک های مرغوب، کاهش مواد آلی خاک، افزایش وزن مخصوص ظاهری خاک، کاهش پایداری خاکدانه ها، کاهش نفوذ پذیری خاک و ظرفیت نگهداری آب، کاهش سفره های آب زیرزمینی، آلودگی هوا و … بخش های دیگری از تبعات ناشی از قطع بی رویه درختان و نابودی جنگل ها و مراتع است.
بی تردید جبران این خسارت در کوتاه مدت میسر نیست و جایگزینی درختانی که قطع شده اند، غیر ممکن است ولی با برنامه ریزی و کاشت نهال های متعدد دستکم می توان جلوی ضرر را گرفت و مانع از خسارات جدید و جدی تر شد.
حمایت از صنعت بذر و نهال و افزایش تعداد نهالستان های کشور می تواند به عنوان یک راهکار عملی و غیر نمایشی در پیشگیری از بحران پیش رو موثر باشد. اما واردات نهال های مقاوم و زودبازده و نهال میوه های مختلف و سازگار با شرایط آب و هوایی کشور، از کشورهای پیشرو در صنعت درختکاری نیز می تواند به عنوان یک رویه علمی و قابل اعتنا مورد توجه دست اندرکاران قرار بگیرد.
امروزه بذرهای اصلاح شده و نهال های مقاوم و زودبازده در بسیاری کشور های خشک و نیمه خشک در ایجاد جنگل های مصنوعی و پیشگیری از فرسایش خاک و مقابله با بیابان زایی مورد استفاده قرار می گیرند.
ناگفته نماند که کاشت نهال مثمر علاوه بر مزایای طبیعی درختان غیر مثمر، دارای ابعاد اقتصادی نیز می باشد و در بحث اشتغال و گردشگری کشاورزی و … می تواند مورد توجه قرار گیرد.
با این حال باید اذعان داشت برنامه های توسعه و کاشت نهال و تلاش در جهت افزایش سرزمین های جنگلی در صورتی نمود پیدا می کند که در گام اول مانع از نابودی جنگل ها و قطع بی رویه درختان توسط افراد سودجو و برخی شرکت های دولتی و نیمه دولتی شویم.
افزایش تعداد محیط بانان و تجهیز ادارات منابع طبیعی و جنگلداری به وسایل اطفاء حریق و اعلان هوشمند حریق در حفاظت از عرصه های جنگلی تاثیر بسزایی دارند و همزمان با تلاش و برنامه ریزی در جهت توسعه عرصه های جنگلی جدید و بیابان زدایی، حراست از عرصه های فعلی نیز باید با جدیت در دستور کار قرار گیرند.
