چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌هایی است که با نرخ باروری ۱.۷ درصد، به عقیده کارشناسان وضعیت نگران‌کننده‌ای برای جمعیت دارد اما با تلاش‌های به کار گرفته شده در یک سال اخیر، از استان‌های برتر در حوزه اجرای قانون جوانی جمعیت به شمار می‌رود که می‌تواند امید بهبود نرخ سطح جانشینی جمعیت را زنده کند.
بر اساس آخرین گزارش مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری، نرخ باروری در این استان ۱.۷ است که این آمار در مقایسه با متوسط کشوری یعنی رقم ۲.۵، کمتر و نگران‌کننده است.
استان‌های کشور به‌لحاظ شاخص باروری کلی(متوسط تعداد فرزندانی که یک زن در سن باروری باید داشته باشد) به پنج دسته تقسیم شده‌اند که شامل باروری بسیار پایین ۱.۲ درصد و کمتر، باروری پایین ۱.۵، باروری کمتر از سطح جانشینی بین ۱.۵ تا ۲.۱ درصد، سطح جانشینی ۲.۱و بالاتر از سطح جانشینی ۲.۱ و بیشتر است.
برای جایگزینی طبیعی جمعیت، لازم است هر زن در بازه سنی باروری، ۲.۱ تا ۲.۲ فرزند به دنیا بیاورد؛ که به این موضوع سطح جانشینی گفته می‌شود و بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت این رقم در دهه ۶۰در کشور ۶.۸ درصد بود ولی در سال ۹۹ این رقم به زیر ۲ رسیده است.
با این وجود به گفته رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری، این استان در رابطه با شاخص‌هایی نظیر نرخ طلاق و سالمندی که در فرزندآوری موثر است وضعیت بهتری نسبت به میانگین کشوری دارد.
راهبری مناسب جوانی جمعیت در استان
وزارت کشور در جدیدترین ارزیابی خود از عملکرد استانداران در راهبردی و مدیریت اجرای مطلوب قانون جوانی جمعیت و ستاد مربوطه در استان‌ها، غلامعلی حیدری استاندار چهارمحال و بختیاری را جزو ۱۰ استاندار برتر این حوزه اعلام کرد.
گزارش این عملکرد در جلسه ستاد ملی جوانی جمعیت کشور که با حضور وزیر کشور و از طریق ارتباط ویدئوکنفرانسی با استان‌ها در روز یکشنبه ۲۴ اردیبهشت برگزار شد، اعلام شد.
استاندار چهارمحال و بختیاری در این نشست با اشاره به اقدامات و تلاش‌های انجام شده در ستاد جوانی جمعیت این استان اظهار داشت: موضوع جمعیت یکی از ضرورت‌های کشور به شمار می‌رود که با توجه به دغدغه‌ها و تاکیدات رهبر معظم انقلاب و رییس‌جمهور تمام توان خود را در این راستا به کار گرفته و از ظرفیت‌های موجود به ویژه در بخش گروه‌های مردم نهاد بهره‌گیری می‌شود.
غلامعلی حیدری ادامه داد: اعطای به موقع تسهیلات و مشوق‌های فرزندآوری و ازدواج، تامین مسکن، اقدامات فرهنگی و پرداخت ۱۰۴ درصدی تسهیلات از جمله اقداماتی است که سبب شده این استان در شاخص‌های فرزندآوری و جوانی جمعیت در وضعیت بهتری قرار گیرد.
وی تصریح کرد: آمار فرزندآوری در برخی از شهرستان‌های استان روند افزایشی به خود گرفته به‌طوری‌که در مقطعی در اعطای مشوق‌ها با تنگنا مواجه شدیم اما این موانع برطرف و اقدامات لازم انجام گرفت.
استاندار چهارمحال و بختیاری توسعه کلینیک‌ها و تقویت تجهیزات پزشکی در مناطق محروم این استان را خواستار شد و گفت: علاوه‌بر آن می‌طلبد مشوق‌های بیشتری از جمله افزایش تسهیلات به طرح جوانی جمعیت اختصاص یابد.
حیدری با بیان اینکه از نظرات نخبگان و صاحب‌نظران در اجرای هر چه بهتر طرح جوانی جمعیت استفاده می‌شود، افزود: در همین راستا جشنواره جوانی جمعیت به مدت ۲ سال پیاپی در استان برگزار شده و مقالات و ایده‌های خوبی در این خصوص احصا و برای اجرا در دستور کار قرار گرفته است.
یکی از دستگاه‌های متولی جوانی جمعیت و حمایت از خانواده دانشگاه علوم پزشکی است. این دستگاه طی یک سال اخیر فعالیت‌هایی در این خصوص داشته است.
تدوین بوم راهبردی حل بحران جمعیتی در استان
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری به اقدامات و برنامه‌های این دستگاه در رابطه با اجرای قانون جوانی جمعیت اشاره کرد و گفت: با توجه به پایین بودن نرخ سطح جانشینی در استان و کاهش فرزندآوری، برنامه عملیاتی تحت عنوان بوم راهبردی حل بحران جمعیتی استان تدوین شده و کاهش پیامدها و چالش‌های بحران جمعیت در استان را مورد هدف خود قرار داده است.
علی احمدی تصریح کرد: بر اساس این بوم راهبردی جمعیت، از یک میلیون نفر جمعیت استان، ۱۰ درصد آن یعنی ۱۰۰ هزار نفر عضو این برنامه می‌شوند و بصورت محله‌محور نسبت به آگاه‌سازی و اقناع‌سازی مردم در خصوص جمعیت اقدام می کنند.
احمدی با اشاره به آغاز اجرای طرح پزشک خانواده در شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت، اظهار داشت: این طرح می‌تواند ظرفیت مهمی برای پیشبرد بهتر بوم راهبردی حل بحران جمعیتی استان باشد.
رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه در بوم راهبردی جمعیت استان، ۴۰ برنامه تدوین شده است، افزود: اجرای هریک از این برنامه‌ها با چند سال فعالیت در حوزه جمعیت برابری می‌کند.
احمدی خاطرنشان کرد: در دولت سیزدهم ریل‌گذاری خوبی در خصوص جوانی جمعیت انجام گرفته است و با هم‌افزایی و مشارکت دستگاه‌ها می‌توان سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب را به خوبی اجرا کرد.
وی به راهبردهای جمعیتی در استان نیز اشاره کرد و افزود: توانمندسازی ذی‌نفعان کلیدی، گروه‌های مرجع و جمعیت هدف در راستای صیانت از جوانی جمعیت، رصد دقیق آمایش جمعیت و نرخ باروری در استان، حفظ و ارتقای باروری سالم و فرزندآوری در جمعیت هدف، تسهیل ازدواج در بین دانشجویان، نخبگان جوان و کارکنان دولت، توسعه همکاری‌های بین‌بخشی در زمینه صیانت از جمعیت و مطالبه اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از جمله این راهبردها به شمار می‌رود.
چهارمحال و بختیاری پیشگام در برگزاری رویدادهای علمی جوانی جمعیت
یکی دیگر از اقداماتی که در استان طی ۲ سال اخیر در رابطه با جوانی جمعیت برگزار شده است، برگزاری همایش‌ها و رویدادهای علمی این حوزه بوده بطوریکه این استان در سال گذشته نخستین جشنواره جوانی جمعیت کشور را برگزار کرد و امسال نیز به عنوان اولین استان، میزبان برگزاری رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت در هفته اخیر بوده است.
دفتر امور بانوان و خانواده استانداری چهارمحال و بختیاری با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی برگزارکننده این ۲ همایش علمی بوده است.
در نخستین رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت، در هریک از بخش‌های رسانه، نخبگان، مدیران، خانواده‌ها، دستگاه‌های حاکمیتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و شرکت‌ها و موسسات خصوصی و در قالب نقاشی، کلیپ، عکس، پژوهش و مقاله، پوستر و طراحی گرافیک، انیمیشن، موشن‌گرافی، ایده‌ها و نظرات کاربردی، شعر و جملات کوتاه و تاثیرگذار آثار متعددی به دبیرخانه همایش ارسال شد که در نهایت در هریک از این بخش‌ها سه اثر برتر انتخاب و معرفی شدند و به مرحله ملی این رویداد راه یافتند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری چهارمحال و بختیاری در همین رابطه افزود: نخستین رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت اردیبهشت ماه امسال در هفت بخش در استان برگزار شد و علاوه‌بر آن سه خانواده برتر در حوزه جوانی جمعیت نیز معرفی و به جشنواره ملی معرفی شدند.
زهرا حبیبی افزود: سال گذشته نیز استان در برگزاری جشنواره جوانی جمعیت در کشور پیشگام بود و نتایج علمی آن برای اجرا و اعمال آن در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها ملاک عمل قرار گرفت.
وی با بیان اینکه مساله جمعیت از جمله مسائلی است که در اولویت برنامه‌های کشور قرار کرده است، اظهار داشت: در همین راستا قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به تصویب رسید و متناسب با آن فعالیت‌ها و برنامه‌هایی در استان در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در همین راستا بلافاصله کارگروه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در استان تشکیل شد که ریاست این کارگروه در مرکز استان با استاندار و در شهرستانها با فرمانداران است.
حبیبی با اشاره به ابلاغ شرح وظایف دستگاه‌ها در خصوص جوانی جمعیت، افزود: راهبری استاندار در خصوص اجرای برنامه‌های جوانی جمعیت سبب شد تا استان در رتبه هشتم کشور قرار گیرد و بی‌شک با دوچندان کردن این تلاش‌ها می‌توان در آینده شاهد نتایج مطلوب این فعالیت‌ها باشیم.
وی خاطرنشان کرد: ایجاد کلینیک ناباروری در لردگان، طراحی و اجرای بوم راهبردی حل بحران جمعیت، طراحی نرم‌افزار خدمات سلامت و جوانی جمعیت، اجرای ۲۰ جشنواره محلی در نقاط مختلف استان، شناسایی و ارجاع زوجین نابارور به مراکز درمانی، افتتاح کلینیک سلامت باروری و جنسی و استفاده از ظرفیت گروه های بانفوذ و گروه‌های جهادی در راستای فرهنگسازی و تبیین آثار جوانی جمعیت از دیگر فعالیت‌ها و اقدامات انجام شده در این خصوص بوده است.
همچنین بر اساس آخرین گزارش‌های اعلامی از سوی اداره‌کل ورزش وجوانان استان، از مجموع ۱۳ هزار و ۷۴۳ متقاضی ثبت‌نامی برای وام ازدواج طی سال گذشته تاکنون ۱۱ هزار و ۹۹۲ متقاضی معادل ۸۷ درصد از وام ازدواج برخوردار شدند و بنا بر اعلام مدیرکل راه و شهرسازی استان واگذاری زمین‌های رایگان در طرح جوانی جمعیت بلافاصله پس از اتمام پایش متقاضیان که تا ۲ ماه آینده تکمیل می‌گردد، آغاز می‌شود.
چهارمحال و بختیاری دارای حدود یک میلیون نفر جمعیت است که از این تعداد ۳۴درصد جمعیت آن جوان است و ۱۰.۶ درصد جمعیت آن را سالمندان تشکیل می‌دهند.
امسال از ۲۴ تا ۳۰ اردیبهشت با عنوان هفته جوانی جمعیت نامگذاری شده است./ایرنا
